NIEUWS

Het Koninklijk College Zeemanshoop te Amsterdam, tegenwoordig gevestigd op Muntplein 10, is een instelling die terug voert naar de vroege 19e eeuw. Ontstaan uit de behoefte aan een inkomensvangnet bij invaliditeit en overlijden voor zeelieden en hun nabestaanden, staat de naam Zeemanshoop aan het begin van de sociale geschiedenis, zoals die zich in de 19e eeuw in Nederland heeft ontplooid.

Collegie Zeemans-Hoop werd na de roerige tijd van de Bataafsche Republiek, in mei 1822 te Amsterdam opgericht. Het was een initiatief van aanvankelijk achttien kapiteins ter koopvaardij. Het gezelschap huurde een lokaal in de Nieuwe Stadsherberg aan het Open Havenfront ter hoogte van de Martelaarsgracht, waar ook de oprichtingsvergadering werd gehouden. De doelstellingen van het College waren tweeledig. De bevordering van de bloei van der Nederlandse Zeevaart en de verzorging van oude en gebrekkige zeelieden, de weduwen en de wezen. Als eerste werd hiertoe het ‘Weldadig Zeemansfonds’ opgericht. De kapiteins, snel groeiend in aantal, verplichtten zich bij intrede als ‘effectief lid’ naast hun maandelijkse contributie, vijf procent van hun gage per reis in het Weldadig Zeemansfonds te storten. Ook andere opvarenden konden deelnemen aan dit fonds. Elke deelnemer betaalde, afhankelijk van zijn rang aan boord, een vastgestelde premie en werd in een daarbij behorende uitkeringsklasse geplaatst. In tegenstelling tot de meeste andere zeemanscolleges uit die tijd konden ook niet-zeevarenden toetreden als ‘honorair lid’. Dit werd de grote kracht van Zeemanshoop.

Op vele gebieden maakte het College zich verdienstelijk. Niets deed zich voor in de Nederlandse Zeevaart of Zeemanshoop was erbij betrokken. Bij het uitbreken van de Belgische opstand in 1830 bijvoorbeeld, bracht het college twaalfduizend gulden bijeen om 450 manschappen voor de marine te werven. Een initiatief dat ook veel heeft bijgedragen aan de naamsbekendheid van Zeemanshoop was het bijeen brengen van gelden voor de oprichting van de Van Speyktoren, de vuurtoren in Egmond aan Zee. In de loop van bijna twee eeuwen heeft het College bijgedragen aan tal van maritieme initiatieven.

In mei 1972 vierde het College haar 150-jarig jubileum waarbij het Hare Majesteit behaagde om Zeemanshoop het predicaat Koninklijk te verlenen. De festiviteiten rond het gebeuren, onder andere in de Kweekschool voor de Zeevaart, trokken destijds veel aandacht van de pers. Bij die gelegenheid heeft het College een feestelijke gift aangeboden aan de Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandsche Redding-Maatschappij en aan het Scheepvaartmuseum als bijdrage in de kosten van de verhuizing naar ‘s Lands Zeemagazijn aan het Kattenburgerplein.

Het zeemanscollege telt momenteel ongeveer 300 ‘honoraire leden’ die per jaar minimaal € 17,50 doneren. ‘Effectieve leden’ (premiebetalers) zijn er niet meer. Het College beschikt in Amsterdam over een fraai kantoor in hartje stad, op Muntplein 10, een kantoor dat een aangename nautische sfeer ademt. Er bevindt zich een goed onderhouden en up-to-date aangevulde maritieme bibliotheek met meer dan vijfduizend boeken die drie eeuwen zeevaart vertegenwoordigen met onder andere de Amsterdamse Almanak voor Koophandel en Zeevaart, die van 1826 tot 1943 onder auspiciën van Zeemanshoop is uitgegeven. Verder is er een scala aan tijdschriften en een royale zaal voor de maandelijkse sociëteit, voor lezingen en seminars en de Algemene Leden Vergaderingen. De zaal is ook beschikbaar voor bijeenkomsten van andere maritieme organisaties.